The Infinitive

Hart, pp. 148-149, 152-154.

Formation of the Infinitive

The infinitive is formed by adding –तुम् or –इतुम् (sometimes ईतुम्) to the verb stem that is strengthened by guṇating final vowels or vowels in light syllables (a syllable where the vowel is short and followed by only one consonant).¹ If the vowel in the stem is non-final or in a heavy syllable, it remains unchanged.

The causative infinitive is formed simply by adding –इतुम् to the causative stem in –अय्. For example, दा “give” has the simple infinitive of दातुम् “to give” and the causative infinitive of दापयितुम.

Infinitive Forms for Known Verbs

This table shows the infinitive forms for all verbs given in Hart’s grammar:

 

Root	Infinitive
अधि	अध्येतुम्
अस्	none
आप्	आप्तुम्
आस्	आसितुम्
अह्वे	आह्वयितुम्
इ	एतुम्
इष्	एष्टुम्
उपगम्	उपगन्तुम्
कृ	कर्तुम्
कॢप्	कल्पितुम्
क्री	क्रेतुम्
क्रिड्	क्रीडितुम्
गम्	गन्तुम्
ग्रह्	ग्रहीतुम्
चुर्	चोरयितुम्
जन्	जनितुम्
जि	जेतुम्
जीव्	जीवितुम्
ज्ञा	ज्ञातुम्
त्यज्	त्यक्तुम्
दह्	दग्धुम्
दा	दातुम्
धाव्	धावितुम्
नश्	नष्टुम्
निग्रह्	निग्राहीतुम्
निर्दिश्	निर्देष्टुम्
नी	नेतुम्
पठ्	पठितुम्
पश्	द्रष्टुम्
पा	पातुम्
पीड्	पीडितुम्
प्रच्छ्	प्रष्टुम्
प्रतीक्ष्	प्रतीक्षितुम्
प्रयुज्	प्रयोक्तुम्
ब्रू	none
भू	भवितुम्
भृ	भर्तुम्
मन्	मन्तुम्
मुच्	मोक्तुम्
मृ	मर्तुम्
यम्	यन्तुम्
लभ्	लब्धुम्
लिख्	लिखितुम् / लेखितुम्
वच्	वक्तुम्
वद्	वदितुम्
वस्	वस्तुम्
वह्	वोढुम्
विद्	none
विधा	विधातुम्
विश्	वेष्टुम्
वृत्	वर्तितुम्
वृध्	वर्धितुम्
शंस्	शंसितुम्
शक्	none
श्रु	श्रोतुम्
सेव्	सेवितुम्
स्था	स्थातुम्
स्पृश्	सप्रष्टुम्
स्मृ	स्मर्तुम्
हन्	हन्तुम्
हस्	हसितुम्
हा	हातुम्

Uses of the Infinitive

In the strict sense the infinitive in Sanskrit is used for motive or purpose, but it is commonly used with several auxiliary verbs much as in English. These types of verbs are:

1. “to wish” or “to desire” – इष्

• अहं गन्तुम् इच्छामि। – “I wish to go.”

2. “to be able”, “to make bold”, “to know”, “to be wearied”, “to strive”, “to begin”, “to get”, “to set about”, “to bear”, “to be pleased”, and “to be”

• स राजानं हन्तुं शक्नोति। – “He is able to kill the king.”
• भोजनं भोक्तुं विद्यते। – “There is food to eat.”

3. With words meaning sufficient, strong, able, and nouns meaning ability, power, or skill

• तत्र गन्तुं बलं न विद्यते तस्य। – “He does not have the strength to go there.”

4. With words relating to time

• इदानीम् अवसर आत्मानं दर्शयितुम्। – “Now is the time to show yourself.”

5. With अर्ह् meaning “ought” or “should” (usually imparting a sense of deference)

• भवान् आगन्तुम् अर्हति। – “You should come.”

In passive the same form of the infinitive is used, the auxiliary verb determines that is is passive:

• अहम् तं हन्तुं शक्नोमि। – “I can kill him.”
• स मया हन्तुं शक्यते। – “He can be killed by me.”

There is also a passive bhāve construction:

• स पुस्तकं पठितुम् इच्छति। “He wishes to read the book.” (not bhāve).
• तेन पुस्तकं पठितुम इष्यते। Lit. “It is wished to read the book by him” but same meaning as above in bhāve form.

An example of the causative infinitive is:

• स कविभिः कथाः कारयति। – “He causes his poets to make stories.”
• स कविभिः कथाः कारयितुम् इच्ति। – “He wishes to cause his poets to make stories.”